قذف و مجازات آن

تعریف قذف و شرایط قانونی آن در قانون مجازات اسلامی صراحتا بیان شده است. و مجازات آن نیز ذکر شده است و به صورت خلاصه می توان آن را تحت عنوان تهمت زنا یا لواط دادن به دیگری تعریف کرد . ما در این مقاله قصد داریم علاوه بر پاسخ به این پرسش که قذف چیست، به بررسی شرایط قاذف و مقذوف پرداخته و مجازات قذف یا حد قذف را طبق قانون مجازات اسلامی بیان مینماییم. همچنین در انتهای نوشتار نیز نحوه رسیدگی به جرم قذف را بررسی خواهیم نمود.

تهمت زدن به دیگران درخصوص انجام اعمال منافی عفت نظیر زنا و لواط، تحت عنوان قذف و همچنین در سایر امور، همواره یک عمل ناپسند و غیر اخلاقی به حساب می آید. حتی قانونگذار نیز این رفتار زشت را جرم انگاری نموده و شخصی که به دیگران تهمت زنا و لواط بزند، به استناد به قانون مجازات اسلامی و تحقق شرایط قانونی جرم قذف، قابل مجازات خواهد بود. در همین راستا قانونگذار، جرمی تحت عنوان جرم قذف را مورد شناسایی قرار داده است.

قذف چیست؟

قبل از هر چیز در پاسخ به این پرسش که معنی جرم قذف چیست و نسبت زنا یا لواط به دیگران مطابق قانون چه مفهومی دارد باید ماده 245 قانون مجازات اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم. بر اساس این ماده، قذف عبارت است از تهمت زدن و نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر هرچند مرده باشد. 

به عبارت ساده تر چنانچه شخصی با هر بیان و رفتاری به دیگری ارتکاب عمل لواط یا زنا را نسبت دهد و بگوید که تو زنا یا لواط کرده ای، جرم قذف محقق خواهد شد. به عنوان مثال شخصی به دیگری بگوید “ای لواط گر” یا بگوید “ای زانی” مرتکب جرم قذف شده است.

علاوه بر مصادیق مذکور که در آنها قذف یا عمل زنا و لواط به صورت مستقیم به دیگری نسبت داده شده، گاهی قذف به صورت غیر مستقیم صورت میپذیرد. به عنوان مثال شخصی به دیگری میگوید که “تو فرزند پدرت نیستی” و یا پدری به فرزند خود میگوید که “تو فرزند من نیستی”. در این موارد، جرم به صورت غیر مستقیم صورت گرفته و جرم قذف درخصوص مادر شخص مخاطب محقق گردیده است. به عبارت دیگر مقذوف در این موارد، مادر مخاطب است چراکه به وی تهمت ارتکاب جرم زنا زده شده است.

مجازات و حد قذف چیست؟

در قست قبل به بررسی این موضوع پرداخته شد که تعریف جرم قذف چیست و چه معنا و مفهومی دارد. همانگونه که اشاره شد، انتساب و تهمت رابطه جنسی زنا یا لواط به دیگران در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده و قانونگذار برای آن کیفر و مجازات خاصی پیش بینی نموده است. به همین دلیل در این قسمت قصد داریم به بررسی مجازات جرم قذف و حد قذف بپردازیم.

همانطور که اشاره شد مجازات جرم قذف، از نوع مجازات حدی میباشد. به طور خلاصه میتوان گفت مجازات حدی به مجازاتی گفته میشود که میزان آن در شرع مشخص و تعیین شده است. به عبارت دیگر میزان مجازات جرایم حدی، مشخص و معین بوده و تغییر آن در اختیار قاضی محترم دادگاه نمیباشد. درواقع قاضی محترم در صورت حصول شرایط و اثبات جرم حدی، حتما میبایست مرتکب را به مجازاتی که در شرع و به تبع آن در قانون ذکر شده، محکوم نماید.

علی ایحال ماده 250 قانون مجازات اسلامی به صراحت حد قذف یا مجازات این جرم را بیان نموده است. بر اساس این ماده “حد قذف 80 ضربه شلاق میباشد”.

البته توجه داشته باشید که چنانچه شخصی به دیگری نسبت جرم زنا یا جرم لواطی را بدهد که انجام آنها موجب حد نیست، به مجازات حد قذف یعنی 80 ضربه شلاق محکوم نمیشود. دراین صورت قذف کننده صرفا به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری محکوم خواهد شد. به عنوان مثال زمانی که شخصی به دیگری نسبت زنا به دلیل تجاوز جنسی یا اکراه و یا زنا در زمان عدم بلوغ داده باشد.

علاوه بر این ممکن است شخصی به قصد نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری، الفاظی به غیر از زنا یا لواط به کار ببرد که صریح در انتساب زنا یا لواط به افرادی از قبیل همسر، پدر، مادر، خواهر یا برادر مخاطب باشد. در این صورت قاذف صرفا نسبت به کسی که زنا یا لواط را به او نسبت داده، محکوم به مجازات حد قذف میشود. البته قاذف درخصوص مخاطب چنانچه به علت این انتساب اذیت شده باشد، به مجازات توهین محکوم خواهد شد.

همچنین چنانچه پدر یا جد پدری، فرزند و نوه خود را قذف کند صرفا به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری محکوم خواهد شد.

توجه داشته باشید که چنانچه شخصی سابقا سه بار اقدام به قذف دیگران کرده و به مجازات حدی این جرم محکوم نیز شده باشد، برای بار چهارم به مجازات اعدام محکوم خواهد شد.

همچنین هر کس پیامبر اعظم صلی ال… و علیه و آله وسلم و یا هریک از انبیا عظام الهی را دشنام دهد یا قذف کند ساب النبی بوده و به اعدام محکوم خواهد شد. همچنین توجه داشته باشید که قذف هر یک از ائمه معصومین علیهم السلام و یا حضرت فاطمه زهرا سلام ال… علیها یا دشنام به ایشان در حکم سب نبی میباشد و مجازات آن اعدام است.

شرایط قاذف و مقذوف

باتوجه به ماده 251 قانون مجازات اسلامی، جهت اعمال حد قذف بر قاذف یا مقذوف، بایستی شرایطی وجود داشته باشد. به عبارت ساده تر، درصورتی جرم قذف موجب اعمال مجازات حدی (80 ضربه شلاق) بر قذف کننده یا قاذف خواهد شد که شرایط زیر وجود داشته باشد:

• مقذوف یا قذف شونده در هنگام جرم بالغ باشد.
• مقذوف در زمان جرم عاقل باشد.
• مقذوف در هنگام جرم مسلمان باشد.
• قذف شونده در زمان جرم معین باشد.
• مقذوف در هنگام جرم، غیر متظاهر به زنا یا لواط باشد.

در همین راستا چنانچه مقذوف، نابالغ، مجنون، غیرمسلمان یا غیرمعین باشد، قذف کننده به مجازات حدی قدف محکون نمیشود. در این صورت مرتکب صرفا به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم خواهد شد. اما در خصوص قذف متظاهر به جرم زنا یا لواط، قذف کننده هیچ گونه مجازاتی اعم از حدی یا تعزیری نمیشود.

درخصوص قذف و تهمت رابطه نامشروع، به این موضوع توجه داشته باشید که برای تحقق این جرم و اعمال مجازات حدی، حتما میبایست الفاظ به کار برده شده ناظر بر انجام زنا یا لواط باشد. درغیر این صورت مرتکب به مجازات حدی این جرم محکوم نخواهد شد. زنا نیز عبارت از دخول آلت تناسلی مرد به اندازه ختنه گاه در قُبُل یا دُبُر زن است. لواط نیز به معنای دخول آلت تناسلی مرد در دُبُر یا پشت مرد دیگری میباشد. بنابراین در چنانچه تهمت صرفا ناظر بر رابطه نامشروع دون زنا یا لواط بوده باشد، جرم قذف محقق نشده و مجازات حدی ندارد.

البته در قانون مجازات اسلامی شرایط دیگری از تحقق جرم قذف نیز بیان شده که به موجب آن، نسبت دادن و تهمت رابطه نامشروع به دیگری بایستی روشن و بدون هرگونه ابهامی باشد. همچنین قاذف میبایست از معنای لفظی که به کار گرفته میبرد اطلاع داشته و واقعا قصد داشته باشد که آن لفظ را به دیگری نسبت دهد. در این موارد فرقی نمیکند که مقذوف یا شخصی که به او تهمت زنا یا لواط زده شده است، از معنای لفظ مطلع باشد یا نباشد.

موارد سقوط حد قذف کدامند؟

شرایط و مواردی وجود دارد که در آن، حد قذف در هر مرحله از مراحل تعقیب، رسیدگی و اجرا که باشد ساقط خواهد شد. البته در برخی از این موارد ممکن است قاذف به مجازات چیش بینی شده در قانون محکوم گردد. همچنین درنظر داشته باشید که در این موارد نیز مجازات درنظر گرفته شده با مجازات جرم تهمت زدن نیز متفاوت میباشد.

علی ایحال قانون مجازات اسلامی در ماده 261 به مواردی اشاره کرده که مرتکب به مجازات حدی جرم قذف محکوم نمیشود این موارد به شرح زیر است:

• چنانچه مقذوف، قاذف را تصدیق نماید.
• درصورتی که آنچه به مقذوف نسبت داده شده با شهادت یا علم قاضی اثبات گردد.
• هرگاه مقذوف و در صورت فوت وی، ورثه او، گذشت نماید.
• چنانچه مردی زنش را، پس از قذف به زنای پیش از زوجیت یا زمان زوجیت، لعان کند.
• درصورتی که دو نفر یکدیگر را قذف کنند، خواه قذف آنها همانند و یا خواه متفاوت باشد. البته در این حالت هر دوی آنها، به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری محکوم میگردند.

البته همانطور که گفتیم درصورتی که قاذف درخصوص مخاطب به علت این انتساب اذیت شده باشد، صرفا به مجازات توهین و فحاشی محکوم خواهد شد.

مراحل و نحوه شکایت از جرم

در بخشهای قبلی مجازات و شرایط سقوط این جرم را توضیح دادیم و در این قسمت قصد داریم به بررسی مراحل و نحوه شکایت از جرم قدف بپردازیم. قبل از هرچیز بایستی خاطرنشان کرد که این جرم از انواع جرایم قابل گذشت میباشد. جرایم قابل گذشت به جرایمی گفته میشود که رسیدگی به آنها با شکایت شاکی آغاز شده و هرگاه شاکی از اقامه دعوا منصرف شود و یا گذشت نماید، رسیدگی به جرم و شکایت مطروحه نیز متوقف میشود.

بر همین اساس ماده 255 قانون مجازات اسلامی صراحتا بیان میدارد که حد قذف حق الناس است و تعقیب و اجرای مجازات آن منوط به مطالبه مقذوف میباشد. این ماده در ادامه بیان میدارد که در صورت گذشت مقذوف در هر مرحله، حسب مورد تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موقوف خواهد شد.

علی ایحال در ادامه مراحل شکایت از جرم قذف را بیان مینماییم با ما همراه باشید:

• در اولین مرحله شاکی بایستی نسبت به تنظیم شکوائیه مناسب و قانونی اقدام نماید. توصیه میشود در این مرحله از خدمات یک وکیل کیفری خبره استفاده نمایید.
• در مرحله دوم، شاکی اقدام به فراهم نمودن اسناد و مدارک استنادی در جهت اثبات جرم صورت گرفته مینماید.
• در مرحله بعدی شاکی میبایست با در دست داشتن شکوائیه و مدارک و اصول اسناد مربوطه، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید.
• در این مرحله شاکی بایستی شکواییه را تایید نموده و هزینه ثبت شکایت را بپردازد تا پرونده جهت رسیدگی به مرجع صالح ارسال شود.

توجه داشته باشید که چنانچه شاکی وکیل داشته باشد، تمامی مراحل مارالذکر توسط وکیل کیفری انجام میگرید و نیازی به حضور شاکی در هیچ یک از مراحل فوق نمیباشد. از طرف دیگر میدانیم که با کمک گرفتن از یک وکیل کیفری مجرب، قطعا شانس موفقیت در پرونده بالاتر میرود.

نحوه رسیدگی به جرم

در قسمت قبل مراحل و نحوه شکایت از جرم قذف را بررسی کردیم و در این بخش از مقاله نیز به این موضوع میپردازیم که مراحل و نحوه رسیدگی به جرم قذف چگوه است؟ درواقع همانطور که گفته شد پس از طرح شکایت و ارائه مستندات و مدارک لازم، شکوائیه مربوطه به دادسرا ارجاع خواهد شد. پس از ارجاع شکواییه به دادسرا مراحل رسیدگی به جرم قذف به شرح زیر صورت میگیرد:

• بعد از ارجاع پرونده به دادسرا، تحقیقات مقدماتی توسط بازپرس یا دادیار محترم آغاز میگردد. در این زمان شاکی بایستی مدارک و مستندات خود را در خصوص شکایت مطروحه ارائه نماید.
• پس از شورع به تحقیقات مقدماتی، وقت رسیدگی از سوی شعبه بازپرسی یا دادیاری، جهت بررسی پرونده و اظهارات طرفین دعوی، تعیین میگردد.
• در پایان نیز دادیار یا بازپرس اقدام به صدور کیفرخواست و یا قرار منع تعقیب متهم مینماید.
• درصورت صدور کیفرخواست و همچنین موافقت دادستان، پرونده جهت رسیدگی و صدور دادنامه به دادگاه صالح ارسال میشود.
• دادگاه صالح نیز اقدام به تعیین وقت رسیدگی نموده و طرفین را به صورت رسمی دعوت مینماید تا اظهارات ایشان را شنیده و مدارک و مستندات طرفین را بررسی نماید.
• در انتها نیز دادگاه محترم اقدام به صدور دادنامه نموده که این رای ظرف مهلت مقرر قانونی قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر میباشد.

وکیل کیفری

مباحث حقوقی به خصوص مبحث قذف و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار می باشند. به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید.

چرا که طرح دعوی و تنظیم لوایح اشتباه و نادرست ممکن است به گونه ای به روند رسیدگی آسیب بزند که دیگر امکان تصحیح آن به هیچ عنوان نباشد.

تیم حقوقی وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان می باشد.

همچنین در صورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید می توانید بدون پرداخت حق الوکاله وکیل از خدمات تیم ما استفاده کنید.

در این صورت صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری بهره مند خواهید گردید. این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و غیره به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع که قذف چیست، مجازات و حد قذف، نحوه شکایت از جرم قذف و همچنین شرایط قاذف و مقذوف، میتوانید با وکلای معرفی شده در وبسایت وکیل زوم تماس گرفته و از خدمات حقوقی ایشان استفاده نمایید.