اسناد یکی از ادله اثبات دعوی در نظام حقوقی ایران و سایر کشورهای دنیا میباشد. به طور کلی اسناد به دو دسته سند عادی و سند رسمی تقسیم بندی میگردد. اسناد رسمی از اهمیت بسیار بالاتری نسبت اسناد عادی برخوردار بوده و درنتیجه توان اثباتی و اجرایی بیشتری نیز دارد. از همین رو بدیهی است که پس از اینکه یک سند رسمی به طور قانونی در مرجع صالح به ثبت میرسد، میتوان اساسا به صحت مندرجات و محتویات آن اطمینان کرده و به آن استناد نمود. برهمین اساس این پرسش مطرح میشود که چگونه و به چه نحوی می توان درخصوص ابطال اسناد سند رسمی اقدام نمود؟ درواقع بی اعتبار نمودن اسناد رسمی به خصوص در مورد اسناد رسمی مالکیتی نظیر ملک، باغ، زمین، خانه و … از مهمترین و تخصصی ترین دعاوی حقوقی به شمار می آید. ، بنابراین ما در ادامه این مقاله به بررسی هزینه ابطال سند رسمی، شرایط ابطال سند رسمی منجمله سند رسمی مالکیت و … خواهیم پرداخت. همچنین مراحل و مدارک لازم جهت ابطال سند رسمی را شرح داده و نمونه دادخواست ابطال سند رسمی را در اختیار شما عزیزان قرار خواهیم داد.
سند رسمی چیست
در ابتدا بایستی به این موضوع بپردازیم که سند رسمی چیست؟ ماده 1287 قانون مدنی به تعریف سند رسمی پرداخته و ملاک اساسی تشخیص این نوع اسناد را با سند عادی بیان میدارد. به موجب این ماده اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفاتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی و در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات قانونی مربوطه تنظیم گردیده باشند رسمی خواهد بود.
تقریبا تمامی افراد جامعه نیز جهت انعقاد عقود و قراردادهای خود، ترجیح میدهند اقدام به تنظیم سند رسمی نمایند تا اعتبار قرارداد را بالا ببرند. چراکه این قبیل اسناد، نسبت به اسناد عادی، از نیروی اجرایی و اثباتی بالاتری برخوردار میباشند.
اما علی رغم بالا بودن اعتبار اسناد رسمی نظیر سند مالکیت، در برخی از موارد این امکان وجود دارد که شرایط و ضوابط قانونی در هنگام تنظیم سند رسمی در مراجع مربوطه رعایت نشود. در این صورت ذینفع یا ذینفعان میتوانند نسبت به ابطال سند رسمی اقدام نمایند. بنابراین در مطلب بعدی شرایط ابطال سند رسمی را شرح خواهیم دادیم لذا با ما همراه باشید.
شرایط ابطال سند رسمی
یکی از پرسشهای متداول که همواره مطرح میگردد این است که شرایط ابطال سند رسمی چگونه است؟ درواقع باتوجه به اعتبار و قدرت بالای اسناد رسمی، ابطال این نوع سند صرفا در شرایطی امکانپذیر بوده که محاکم دادگستری محترم، حکم به ابطال سند رسمی را صادر نمایند. بنابراین سایر مراجع نظیر دفترخانه ها یا دفاتر اسناد رسمی، دفاتر ثبت و … صلاحیت ابطال سند رسمی را نخواهند داشت. البته به این موضوع عنایت داشته باشید که شرایط ابطال سند رسمی با شرایط فسخ قرارداد و همچنین شرایط بطلان معامله متفاوت بوده و هر کدام از آنها شرایط خاص خود را دارد.
به طور کلی ابطال سند رسمی، در شرایط خاصی همچون جعل سند، انجام معاملات معارض نسبت به سند، فقدان شرایط اساسی صحت معاملات و … امکانپذیر میباشد. چنانچه یکی از شرایط مارالذکر محقق گردد، ذینفع میتواند با جمع آوری اسناد و مدارک لازم و مراجعه به یک وکیل حقوقی متخصص، نسبت به ابطال سند رسمی مربوطه اقدام نماید. درواقع جهت باطل نمودن سند رسمی میبایست دلیل موجهی داشت و بدون توسل به یکی از طرق قانونی نمیتوان اسناد رسمی را باطل نمود. باتوجه به مراتب معنونه، در ادامه به بررسی شرایط ابطال سند رسمی به صورت قانونی میپردازیم.
معامله صوری
صوری بودن معامله، یکی از مهمترین و شایع ترین شرایط ابطال سند رسمی میباشد. معامله صوری به معامله ای میگویند که طرفین قرارداد بدون قصد و اراده واقعی و به طور صوری اقدام به انعقاد قرارداد مینمایند. درواقع در معاملات صوری طرفین قصد و نیت دیگری به جز انعقاد عقد داشته و قصد آنها بیع، خرید و فروش و … نمیباشد. بنابراین تنظیم سند رسمی در این قبیل قراردادها نیز به طور صوری و بدون قصد و اراده متعاملین صورت میگیرد. علی ایحال در صورت انعقاد معامله صوری و اثبات آن از طریق دادگاه، میتوان اقدام به ابطال سند رسمی نمود.
معامله به قصد فرار از دین
یکی دیگر از معاملات بسیار شایع و مهم که در صورت اثبات، از شرایط ابطال سند رسمی در دادگاه میباشد، معامله به قصد فرار از دین است. درواقع در معاملات با قصد فرار از دین، فروشنده به قصد فرار از دین اقدام به انجام معامله مینماید. همانطور که گفتیم ذینفع میتواند در محاکم قضایی، با اثبات قصد معامله کنندگان جهت فرار از دین، شرایط ابطال سند رسمی ر افراهم نماید.
جعلی بودن سند
از دیگر شرایط ابطال سند رسمی طبق قانون، جعلی بودن سند رسمی میباشد. درواقع این امکان وجود دارد که شخصی نسبت به جعل یک سند اقدام نموده و براساس آن خود را مالک یک ملک معرفی نماید. همچنین ممکن است که اشخاص با جعل و تقلب در سایر اسناد مرتبط، منجر به صدور سند رسمی گردند. در این صورت نیز با ابطال سند مربوطه میتوان سند رسمی صادره را نیز باطل نمود. به عنوان مثال ممکن است شخصی یک سند ملکی جعلی درست کرده باشد و خود را مالک مال غیر منقولی بداند. در این صورت نیز ذینفع میتواند با اثبات جعلی بودن سند مالکیت، سند رسمی جعلی را باطل نماید.
معامله معارض
یکی از شرایط ابطال سند رسمی انجام و انعقاد معاملات معارض ملکی و … میباشد. درواقع شاید بتوان گفت شایعترین موردی که منجر به ابطال اسناد رسمی میگردد همین بحث معامله معارض میباشد. به طور کلی ممکن است شخصی نسبت به ملک یا مال غیرمنقول خود معامله ای انجام دهد و بعد از آن نیز درخصوص همان مورد معامله با شخص دیگری معامله دیگری نیز منعقد نماید. در این صورت به معاملات صورت گرفته معاملات معارض میگویند. به عنوان مثال ممکن است شخص الف، زمین، باغ یا خودروی خود را به شخص ب بفروشد. چنانچه مالک همزمان، ملک یا ماشین فروخته شد خود را به شخص ج نیز بفروشد، فروش مال غیر انجام داده و معامله معارض میباشد. در این مثال چنانچه سند رسمی خودرو یا ملک به نام شخص ج صادر شده باشد، این سند بی اعتبار بوده و میتوان نسبت به ابطال سند رسمی مربوطه اقدام نمود.
انتقال سند جهت تضمین
ممکن است شخصی از دیگری دلار، طلا، وجه نقد و … بگیرد و بدهکار ملک یا خانه خود را در راستای ارائه تضمین و ضمانت استرداد وجوه دریافتی، به ایشان به صورت رسمی منتقل نماید. در این صورت ممکن است بعد از توافق صورت گرفته و پس از ادای دین از جانب بدهکار، طلبکار اقدامی در جهت استرداد خانه یا ملک ننماید. در این حالت درصورتی که طرف مقابل اقدام به انتقال ملک یا خانه به ایشان نکند، مالک سابق میتواند اقدام به ابطال سند رسمی نموده و آن را زائل نماید.
ابطال سند مالکیت
قبل از پاسخ به این پرسش که نحوه ابطال سند مالکیت چگونه است بایستی به این موضوع بپردازیم که سند مالکیت چیست و مالک چه کسی میباشد. به موجب ماده 22 قانون ثبت اسناد و املاک، به محض اینکه ملکی مطابق قانون در دفتر املاک به ثبت برسد، دولت فقط کسی را مالک میشناسد که یکی از شرایط زیر را داشته باشد:
- ملک به نام او ثبت شده باشد.
- ملک مزبور به او منتقل شده و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده است.
- ملک مزبور از ماترک مالک رسمی بوده و از طریق ارث به او رسیده باشد.
احتمالا تاکنون متوجه شده اید که ابطال سند مالکیت ملک مربوط به زمانی است که شخصی ادعا دارد ملک رسمی دیگری، متعلق به ایشان میباشد. این ادعا میتواند به دلایل گوناگونی نظیر معامله صوری، معامله به قصد فرار از دین، جعل اسناد، معامله معارض و … باشد.
درواقع ذینفع ادعا میکند که مالک رسمی ملک مورد تنازع، به هر دلیل نمیبایست به عنوان مالک شناخته شود یا در انتقال سند اشتباهاتی رخ داده است. حتی ممکن است در چنین دعاوی و پرونده هایی، مدعی نیاز به طرح دعوی بطلان معامله و سایر دعاوی مرتبط را نیز داشته باشد.
علی ایحال ملاحظه میفرمایید که دعوی ابطال سند مالکیت همان شرایطی را دارد که در بخش قبلی به توضیح آن پرداختیم. درواقع تفاوتی میان ابطال سند مالکیت و دیگر اسناد رسمی نظیر سند خودرو یا ماشین، سند شماره تلفن و … وجود ندارد. در این صورت مدعی میتواند در صورت اظهارات خود، نسبت به ابطال سند مالکیت مالک اقدام نماید. در راستای ابطال سند مالکیت ملک، مدعی میبایست به طرفیت مالک رسمی اقامه دعوی نموده و مدارک و مستندات خود را به دادگاه ارائه نماید.
نحوه ابطال سند رسمی و مراحل آن
پرسشی که همواره مطرح میشود این است که مراحل و نحوه ابطال سند رسمی چگونه است؟ درواقع چنانچه شخصی تصمیم بگیرد سند رسمی متعلق به غیر را باطل و ابطال نماید، بایستی چه اقداماتی را انجام دهد؟ به طور کلی برای اینکه یک سند رسمی بی اعتبار گردد، خوهان بایستی درخواست ابطال سند رسمی را از دادگاه تقاضا نماید. ما در ادامه این مطلب و در پاسخ به این پرسش، مراحل و نحوه ابطال سند رسمی را شرح خواهیم داد.
- تنظیم دادخواست: یکی از مهمترین ارکان ابطال سند رسمی، تنظیم دادخواست حقوقی مناسب از جانب خواهان دعوی میباشد. بدون شک توصیه میشود که جهت تنظیم دادخواست ابطال سند رسمی از خدمات یک وکیل دادگستری در این زمینه استفاده نمایید. هرچند بهتر است که جهت طرح دعوی از ابتدای کار به یک وکیل پایه یک دادگستری وکالت دهید.
- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: خواهان میبایست پس از تنظیم دادخواست و جمع آوری ادله و مدارک، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید. چنانچه وکیل داشته باشید این مرحله نیز توسط وکیل انجام میگردد.
- ارائه ادله و مدارک لازم و تصدیق آن: خواهان میبایست ضمن ثبت دادخواست، مستندات و مدارک لازم را نیز به دفتر خدمات تحویل داده و تصدیق نماید.
- تایید و ثبت دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی: پس از حضور در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، خواهان بایستی نسبت به تایید و ثبت دادخواست تنظیمی و همچنین پرداخت هزینه دادرسی اقدام نماید. ثبت و تایید دادخواست از آن جهت است که چنانچه اشتباهی در تنظیم دادخواست صورت گرفته باشد، خود خواهان مسئول شناخته شود.
- ارسال پرونده به دادگاه صالح: پس از ثبت دادخواست و تایید آن، پرونده به دادگاه صالح جهت رسیدگی ارسال میگردد.
مدارک لازم جهت ابطال سند رسمی
همانطور که اشاره کردیم، ابطال اسناد رسمی از جمله سند مالکیت رسمی و … صرفا میبایست از طریق محاکم قضایی صالح صورت گیرد. از همین رو خواهان بایستی جهت طرح دعوی ابطال سند رسمی مدارک و مستندات مربوطه را نیز ضمیمه پرونده نماید تا نتیجه بگیرد.
درصورتی که خواهان ادله و مدارک کافی جهت اثبات ادعای خود نداشته باشد دعوی ابطال ایشان رد خواهد شد. ما در این بخش از مقاله به بررسی مهمترین مدارک لازم برای ابطال سند رسمی خواهیم پرداخت لذا با ما همراه باشید.
- مدارک هویتی و شناسایی شامل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
- تنظیم دادخواست ابطال سند رسمی. تنظیم دادخواست ابطال سند رسمی یک موضوع بسیار پیچیده میباشد بنابراین توصیه میشود حتما در این خصوص از خدمات وکیل دادگستری تهران استفاده نمایید.
- ارائه کپی مصدق سند رسمیکه تقاضای ابطال آن را دارید.
- در صورت وجود، ارائه تصویر مصدق سند رسمی که در ید خواهان قرار دارد و به نام ایشان میباشد.
- شهادت شهود و ارائه استشهادیه.
- سایر اسناد و مدارکی که خواهان به استناد آنها، درخواست ابطال سند رسمی را دارد. به عنوان مثال، چنانچه خواهان ادعا دارد که سند رسمی خوانده دعوی جعلی بوده، میبایست مدارکی را که دال بر جعلیت سند مزبور میباشد، به دادگاه ارائه نماید.
دادگاه محترم نیز با مداقه و بررسی در اسناد و مدارک تقدیمی، چنانچه شرایط ابطال سند رسمی را احراز نماید رای به صدور حکم به ابطال سند رسمی خوانده خواهد نمود.
هزینه دعوی باطل کردن سند
همانطور که اشاره شد یکی از اقداماتی که خواهان میبایست جهت تقاضای ابطال سند رسمی انجام دهد، پرداخت هزینه دادرسی میباشد. چراکه خواهان ملزم به طرح دعوی ابطال سند رسمی از دادگاه بوده و بایستی هزینه های مربوطه را نیز پرداخت نماید.
به طور کلی هر دعوی حقوقی یا کیفری که مطرح میشود، خواهان آن دعوی میبایست هزینه هایی به دولت و دستگاه های مربوطه پرداخت نماید. این هزینه ها شامل ثبت دادخواست، هزینه خدماتی که توسط محاکم قضایی و دفتر خدمات و … انجام میشود.
علی ایحال خواهان این دعوی حقوقی نیز بایستی هزینه ابطال سند رسمی را به مراجع مربوطه پرداخت نماید. هزینه ابطال سند رسمی نیز شامل هزینه ثبت دادخواست، هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، هزینه برابر با اصل نمودن و تصدیق اسناد و مدارک تقدیمی، هزینه های مربوط به دولت و مراجع قضایی و … میباشد.
دعوی ابطال سند رسمی از جمله دعاوی غیرمالی بوده لذا هزینه دادرسی آن بسیار کمتر از سایر دعاوی مال میباشد. در مجموع هزینه دادرسی ابطال سند رسمی از چارصد هزار ریال (400.000) الی یک میلیون و هشتصد هزار ریال (1.800.000) میباشد.
البته توجه داشته باشید که به این هزینه ها میتوان هزینه وکیل دادگستری را نیز اضافه نمود. درواقع هزینه وکیل پایه یک دادگستری به صورت جدا محاسبه شده و توسط شخص وکیل اخذ میشود. هزینه وکیل ابطال سند رسمی نیز متغیر بوده و برحسب تخصص، سابقه و موراد دیگر محاسبه میگردد.
نمونه دادخواست ابطال سند رسمی
این موضوع را یادآوری کردیم که تنظیم دادخواست ابطال اسناد رسمی بسیار تخصصی و پیچیده میباشد. بنابراین نه تنها افراد عادی بلکه هر وکیلی نیز از پس آن بر نمی آید. درواقع تنها یک وکیل حقوقی متخصص میتواند نسبت به تنظیم نمونه دادخواست ابطال سند رسمی اقدام نماید.
علی ایحال چنانچه مایل به گرفتن وکیل و یا حتی تنظیم دادخواست توسط وکیل متخصص نیستید، میتوانید از نمونه دادخواست ابطال سند رسمی و همچنین فرم pdf بارگذاری شده در زیر استفاده نمایید.
نمونه دادخواست ابطال سند رسمی مالکیت
خواهان: نام و نام خانوادگی …………………… آدرس …………………… شغل ……………………
خوانده: نام و نام خانوادگی …………………… آدرس …………………… شغل ……………………
موضوع خواسته: صدور حکم بر ابطال سند
دلایل و منضمات: مبایعه نامه، شهادت شهود، استشهادیه محلی، سایر اسناد و مدارک و …
شرح خواسته:
ریاست محترم ……………………
با سلام
احتراما به استحضار می رساند که اینجانب …………………… فرزند …………………… با کد ملی …………………… و شماره شناسنامه …………………… با توجه به مدارک تقدیمی و سند شماره …………………… مورخ …………………… مالک یک واحد آپارتمان به آدرس …………………… می باشم. اما خوانده دعوی آقا / خانم …………………… در تاریخ …………………… آپارتمان مزبور را به شخص ثالثی به نام آقا / خانم …………………… فروخته و سند رسمی به نام ایشان نیز صادر گردیده است. پس از شکایت اینجانب از مشتکی عنه ، ایشان به موجب حکم قطعی صادره از دادگاه کیفری …………………… به مجازات جرم فروش مال غیر محکوم شده است که تصویر رای نیز ضمیمه میگردد. لذا با توجه به قطعیت حکم صادره از سوی دادگاه و سایر اسناد و مدارک مربوطه و شهادت شهود، درخواست ابطال سند رسمی تنظیم شده توسط خوانده / خواندگان را تقاضا دارم.
باز هم تاکید میگردد که متن فوق صرفا یک نمونه درخواست ابطال سند رسمی بوده و جهت آشنایی شما عزیزان با کلیت دعوی میباشد. قطعا توصیه میگردد جهت طرح دعوی ابطال اسناد رسمی یا وکیل بگیرید و یا از خدمات تنظیم دادخواست، مشاوره و … ایشان استفاده نمایید.
سخن پایانی
موضوعات حقوقی به خصوص مبحث ابطال و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار میباشند. به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل دادگستری تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید. چرا که طرح دعوی و تنظیم لوایح اشتباه و نادرست ممکن است به گونه ای به روند رسیدگی آسیب بزند که دیگر امکان تصحیح آن به هیچ عنوان نباشد. تیم حقوقی وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای حقوقی تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان میباشد.
همچنین در صورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید میتوانید بدون پرداخت حق الوکاله وکیل از خدمات تیم ما استفاده کنید. در این صورت صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری بهره مند خواهید گردید. این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و غیره به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران میباشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع که نحوه و شرایط ابطال سند رسمی چگونه است، مدارک و مراحل ابطال سند رسمی، مدت زمان ابطال سند رسمی، نمونه دادخواست ابطال سند رسمی مالکیت و … میتوانید با وکلای معرفی شده در وبسایت وکیل زوم تماس گرفته و از خدمات حقوقی ایشان استفاده نمایید.
