احتمالا مستحضر هستید که در آبان ماه ۱۴۰۲، دفاتر رسمی ازدواج ملزم شدند تا سند ازدواج را به صورت الکترونیکی صادر نمایند. درواقع طبق دستور العمل اجرایی برای ثبت الکترونیکی ازدواج در مرداد ماه ۱۴۰۰ بود که ثبت دفترچه ای ازدواج در دفاتر رسمی حذف گردید. در این تاریخ ثبت الکترونیکی ازدواج توسط قانونگذار طرح ریزی شد ولی همچنان دفاتر رسمی، سند ازدواج را به صورت سنتی صادر مینمودند. سرانجام طی دستور العملی در آبان ماه سال ۱۴۰۲، صدور دفترچه ازدواج به عنوان سند ازدواج منسوخ شد و در ازای آن از تاریخ اخیرالذکر، صدور سند بشکل تک برگ با درج عددی منحصر بفرد با نام “شناسه یکتا” لازم الاجرا گردید. بنابراین ازین پس هر یک از زوجین فقط با داشتن شماره کارت ملی و همچنین شناسه منحصر بفرد مذکور در سند تک برگ میتوانند صحت سند را استعلام گرفته و همچنین تمام ریز جزئیات مربوط به سند را مشاهده نمایند. برای این منظور زوجین میبایست از طریق وبگاه به سامانه “ثبت من” مراجعه کرده و صحت سند و یا جزییات دیگر را بررسی نمایند.
سند الکترونیکی ازدواج چیست؟
اسامی دیگر سند ازدواج در عرف عامه عبارتند از: قباله ازدواج، سند نکاح، نکاح نامه و عقد نامه. سند ازدواج سندی رسمی است که توسط مراجع ذی صلاح با عنوان “دفتر رسمی ازدواج” یا “دفترخانه ازدواج” صادر میگردد. روشن است که این سند بیان کننده وقوع نکاح بین زوجین به صورت رسمی میباشد. سند الکترونیکی ازدواج به سندی میگویند که شرایط مار الذکر را داشته و به صورت الکترونیکیو در سامانه “ثبت من” به ثبت میرسد.
توجه داشته باشید که چنانچه صیغه نکاح به شکل دائم باشد عقدنامه نیز دائمی بوده در غیر اینصورت به صورت موقت صادر خواهد شد. همچنین موارد متعددی در سند عقد مندرج میگردد که مهمترین آنها شروط ضمن عقد میباشد. از مهمترین این شروط میتوان به مواردی همچون حق تحصیل زوجه یا حق اشتغال زوجه، داشتن وکالت در طلاق، نحوه تقسیم اموال تحصیلی و … اشاره نمود.
قانون الزام به ثبت رسمی سند ازدواج
سند ازدواج از دو جهت سند بسیار مهمی میباشد، یکی اینکه آیا عقد نکاح و ازدواج بین زن و مرد واقع گردیده یا خیر و دیگری اینکه موارد توافق و شروط ضمن عقد خواه مالی خواه غیرمالی چه بوده است. از همین رو میتوان نتیجه گرفت که ارائه سند ازدواج به دادگاه خانواده برای رفع اختلاف بین زوجین ضروری و اجباری میباشد.
به طور کلی عقد نکاهی که صرفا بر اساس رضایت زوجین منقعد شود از دیدگاه اسلام کاملا صحیح و جایز است. ولی قانونگذار با وضع قوانینی همچون قانون حمایت از خانواده و همچنین ماده ۹۹۳ قانون مدنی، زوجین را ملزم به ثبت ازدواج و همچنین طلاق در دفترخانه اسناد رسمی نموده است.
با نگاهی دقیق به قانون حمایت از خانواده، ماده ۲۰ خودنمایی میکند. براساس تصریح ماده 20 قانون حمایت خانواده، ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی میباشد و عدم رعایت این مقررات غیر قانونی است.
علاوه بر ماده فوق، ماده ۴۰ قانون حماین خانواده اذعان میدارد که چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام نموده و یا پس از رجوع به زن، تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع نماید، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم میگردد. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف نماید نیز جاری خواهد شد.
الزام دفاتر ازدواج به صدور سند الکترونیکی ازدواج
همانطور که اشاره شد دستورالعمل اجرایی برای حذف دفترچه ازدواج و ایجاد خدمات الکترونیکی به منظور ثبت الکترونیکی ازدواج در سالهای 1400 به تصویب رسیده است. به موجب این دستورالعمل، کلیه دفاتر ازدواج به مورخه مرداد ماه ۱۴۰۰، میبایست از صدور دفترچه ازدواج خودداری نموده و سند ازدواج را فقط به شکل الکترونیکی صادر نمایند.
بنابراین دفاتر سنتی که سند ازدواج را به صورت دست نویس صادر مینمودند از آن زمان به بعد حذف گردیدند. به عبارت دیگر دفاتر رسمی ازدواج طبق قانون جدید ملزم به ثبت سند ازدواج الکترونیک میباشند. سند الکترونیک ازدواج در سامانه “ثبت من” به صورت رسمی ثبت و درج میشود. درضمن زن و مرد میتوانند از قسمت مربوطه در سایت ثبت من و با وارد کردن مشخصات مورد نیاز نسبت به استعلام و اطلاع از مندرجات سند اقدام نمایند.
البته همانطور که گفتیم سند رسمی ازدواج همچنان به شکل دفترچه ای صادر میگردید. تا اینکه طبق دستورالعمل جدید در مورخه آبان ماه ۱۴۰۲ صدور سند دفترچه ای نیز متوقف شد و در حال حاضر فقط سند الکترونیک ازدواج همراه با کدی منحصر بفرد صادر میشود.
مراحل صدور سند نکاح الکترونیکی
بر اساس این بخشنامه، چگونگی ثبت الکترونیکی ازدواج و همچنین نحوه صدور الکترونیکی ازدواج و شرایط دریافت سند الکترونیکی ازدواج به شرح ذیل میباشد:
- مراجعه و حضور زوج و زوجه در یکی از دفاتر رسمی ازدواج به منظور ثبت رسمی نکاح.
- تنظیم سند ازدواج در سامانه ثبت من و اخذ شناسه یکتا از جانب سردفتر ازدواج و همچنین چاپ نسخه پشتیبان توسط ایشان.
- اخذ امضای زوج و زوجه و شهود واقعه ازدواج از جانب سردفتر رسمی ازدواج در نسخه پشتیبان جهت ثبت در دفتر الکترونیک. توجه داشته باشید که در موارد لزوم سردفتر نسبت به اخذ امضای معتمد نیز اقدام مینماید.
- اخذ اثر انگشت سبابه دست راست زن و مرد و شهود بوسیله سردفتر و ثبت در دفتر الکترونیک ازدواج. چنانچه امکان اخذ اثر انگشت سبابه دست راست زن یا مرد وجود نداشته باشد، سردفتر با ذکر دلیل آن، اثر انگشت یکی دیگر از انگشتان دو دست وی را مطابق آنچه در سامانه آمده است اخذ مینماید.
- چنانچه امکان اخذ هیچ یک از آثار انگشت دو دوست زن یا مرد فراهم نباشد، سردفتر میتواند اثر انگشت پای شخص را جایگزین اثر انگشت دستها نماید. در نهایت نیز چنانچه امکان اخذ اثر انگشت پای زوج یا زوجه وجود نداشته باشد، سردفتر میبایست اطلاعات و اثر انگشت فرد معتمدی که توسط زن یا مرد معرفی میشود را در دفتر الکترونیک ازدواج ثبت نماید.
- اخذ امضاء و اثر انگشت زوجین بایستی در محل دفترخانه انجام گردد. البته بدیهی است که در خصوص افراد زندانی و یا بیمار، میبایست طبق قوانین و مقررات خاص پیش بینی شده اقدام گردد.
- ممکن است در صدور سند ازدواج الکترونیک و پس از اخذ شناسه یکتا نواقص و اشتباهاتی وجود داشت باشد. درواقع در صورت وجود اشتباهاتی نظیر تنظیم نادرست مفاد سند، عدم درج صحیح اطلاعات زوجین برای اخذ اثر انگشت و … و یا لزوم حذف، تغییر و یا اضافه کردن اشخاص مرتبط با ثبت ازدواج، سردفتر میبایست پس از اخذ شناسه یکتا، ابتدا شناسه یکتا مربوطه را بی اثر و باطل کرده و سپس شناسه جدید دریافت نماید.
- پس از طی مراحل مارالذکر و تکمیل سند ازدواج الکترونیک، سردفتر بایستی سند تک برگ به همراه شناسه یکتای آن را به زوج و زوجه تحویل دهد. همانطور که گفتیم زوجین میتوانند جهت مشاهده سند در «سامانه ثبت من» نیز اقدام نمایند.
توجه داشته باشید که نسخه پشتیبان سند ازدواج که توسط سردفتر تنظیم و دریافت شده، میبایست به صورت جلد شده در دفترخانه نگهداری شود.
فرم سند ازدواج که شناسه یکتا در آن قید شده را در ذیل مشاهده می فرمایید:
مزایای سند نکاح جدید
قوه مجریه با شعار دولت الکترونیک و به تبع آن سازمان ثبت اسناد کشور، هماهنگ با قوه قضاییه و به دنبال تحقق الکترونیکی کردن اسناد و رفع ایرادات اسناد سنتی، سند ازدواج دفترچه ای را حذف نمود. بنابراین با تلاش پیگیرانه این نهاد، از این پس تمام مراحل ازدواج و طلاق به صورت الکترونیکی انجام میشود.
برخی از مزیتهای الکترونیکی کردن فرایند ازدواج به شرح ذیل میباشد:
- آسان شدن استعلام سند ازدواج توسط دستگاه مربوطه.
- جلوگیری از اطالعه تنظیم اسناد و برخورداری از امنیت بالا در مقایسه با سند کاغذی.
- آسان شدن احراز اصل بودن سند ازدواج برای دستگاه مربوطه.
- خوانش سریعتر اسناد الکترونیکی.
- جلوگیری از تخلفات اداری و انتظامی درون سازمانی همچون سردفتران و کارمندان و ایجاد بستری سالم در دستگاهها.
- ممانعت از جعل سند یا تغییر محتوای آن.
- پیشگیری از مفقود شدن سند یا از بین رفتن آن.
- پیشگیری از صدمه یا مخدوشی سند.
- عدم مشکلات مربوط به سوء استفاده از سند رسمی.
- جلوگیری از قطع درختان و عدم نیاز به خرید کاغذ و حمل آن به کلیه دفاتر.
- عدم نیاز به هزینه های سرسام آور برای تولید سند غیرقابل جعل.
- بررسی آنی سند و تصدیق اصالت آن.
- ارسال سریع و آسان سند به سازمان مربوطه از طریق وبگاه آنلاین.
- جلوگیری از تناقضات سند موجود در دست زوج و سند موجود در دست زوجه.
- ارسال سریع سند ازدواج از سمت دفاتر ازدواج به سازمان ثبت احوال کشور.
- تسریع در احراز هویت زوجین و ارسال سریع اثر انگشت به سازمان ثبت احوال کشور.
- کاهش شدید هزینه ها و حفظ منابع بیت المال.
- جلوگیری از خطاهای احتمالی یا عمدی در زمان تنظیم سند به ویژه در امور مالی مانند تصنیف و مهریه.
دریافت تسهیلات بانکی از طریق سند نکاح جدید
یکی از سوالاتی که همواره مطرح میشود این است که نحوه دریافت تسهیلات بانکی از طریق سند الکترونیکی ازدواج چگونه است؟ در پاسخ بایستی گفت که امکان دریافت خدمات بانکی همچون وام ازدواج یا وام مسکن برای زوجین و باتوجه به بخشنامه جدید در باب سند ازدواج الکترونیکی فراهم گردیده است.
درواقع با هماهنگی های صورت گرفته بین بانک مرکزی و سازمان ثبت اسناد، بانکها موظفند برای احراز سند الکترونیکی ازدواج، از سایت ثبت من استعلام بگیرند. بنابراین توجه داشته باشید که از این پس بانکها جهت اعطای تسهیلات بانکی، از قبول سند دفترچه ای ازدواج خودداری کرده و زوجین بایستی سند الکترونیکی داشته باشند.
سخن پایانی
مباحث حقوقی به خصوص مبحث ازدواج و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار میباشن. به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل پایه یک دادگستری تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید.
تیم حقوقی وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای خانواده تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان میباشد. همچنین درصورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید میتوانید بدون پرداخت حق الوکاله وکیل از خدمات تیم ما استفاده کنید. در این صورت صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری بهره مند خواهید گردید. این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و غیره به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران میباشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع که سند ازدواج الکترونیک چیست، مراحل صدور سند ازدواج الکترونیک و مزایای آن و … میتوانید با وکلای خانواده معرفی شده در وبسایت وکیل زوم تماس گرفته و از خدمات حقوقی ایشان استفاده نمایید.
